चीन-अमेरिका टकराव र शितयुद्ध चरम विन्दुमा पुगेको छ, अमेरिकाले चीनको आन्तरिक मामिलामा बारम्बार हस्तक्षेप गरेको छ र चिनियाँ अधिकारी र संस्थाहरूलाई प्रतिबन्ध लगाएको छ। हालसालै अमेरिकाले अवैधानिक रूपमा चीनलाई ह्युस्टनमा आफ्नो वाणिज्य दूतावास बन्द गर्न भन्यो।
चीनको राजनीति, अर्थव्यवस्था र संस्कृति अमेरिकाको भन्दा बिलकुलै फरक छ भने चीनलाई कसरी हेर्ने भन्ने सम्बन्धमा हालको अमेरिकी नीति अपूर्ण छ। १९४९ मा जन गणतन्त्र चीनको स्थापना भएदेखि वाशिंगटनले बेइजिङ को बारेमा आफ्नो नीतिलाई निरन्तर समायोजित गर्दै आएको छ।
२१ औं शताब्दी सुरु भएदेखि नै चीनको द्रुत विकासको साथसाथै, देशको अन्तर्राष्ट्रिय स्थिति र प्रभाव वास्तवमै बढेको छ। त्यसैले अमेरिकाले चीनलाई बढ्दो खतराको रूपमा लिएको छ र नयाँ नयाँ चीन विरोधी नीति प्रस्ताव गरेको छ।
वाशिंगटनले बेइजिङको विचारधारालाई परिवर्तन गर्ने विचार कहिल्यै त्यागेको छैन। यसले कम्युनिज्मको बिरूद्ध अमेरिकाको दुश्मनी र सतर्कतालाई प्रतिनिधित्व गर्दछ। अमेरिकी रणनीतिक सम्भ्रान्तहरू अमेरिका-चीन संलग्नता नीति असफल भएको विश्वास गर्छन्। बेइजिङसँग सम्झौताको लागि अमेरिकाहरु अझ कठिन मार्ग खोज्ने कोशिश गरिरहेका छन्। यस रणनीतिले द्विपक्षीय सम्बन्ध तरल अवस्थामा रहेको छ जो जतीबेला पनि डरलाग्दो रूप लिन सक्छ।
२००८ को वित्तीय संकट ले अमेरिकी अर्थव्यवस्थालाई गम्भीर क्षति पुर्यायो। परिणामस्वरूप अमेरिकाको राष्ट्रिय शक्ति र अन्तर्राष्ट्रिय स्तर कमजोर भयो। यस पृष्ठभूमिमा, चीनको द्रुत विकासलाई अमेरिकाले आफ्नो घरेलु समस्याहरूको बलिदानको बकरा र अमेरिकाको चुनौतीका रूपमा विश्व नेतृत्वको रूपमा लिइन्छ। त्यसकारण केही अमेरिकी राजनीतिज्ञहरूले राजनीतिक प्रणाली, विचारधारा र सांस्कृतिक मूल्यका हिसाबले दुई देशबीचको भिन्नतालाई जोड दिइरहेका छन्। तिनीहरू चीनलाई अमेरिकाको सबैभन्दा ठूलो शत्रुको रूपमा आकार दिन खोजिरहेका छन्।
जे होस्, चीन अमेरिकाका लागि खतरा हो भन्ने तर्क गर्नुको सट्टा, यो अमेरिकाको आफ्नै विकासको बारेमा विश्वासको कमीको बारेमा बढी हो भन्ने तथ्य हो।
संसारको बारेमा वाशिंगटनको धारणा पनि गलत भएको छ। पुरा विश्व यो विश्वासमा अडिग रहिरहेको छ कि अमेरिकाले विश्वमा तथाकथित प्रजातन्त्र र स्वतन्त्रताको बीउ रोप्ने लक्ष्य राखेको छ। यद्यपि प्रकृतिले, यस्तो व्यवहार अमेरिकी आधिपत्य मार्फत विश्वलाई “अमेरिकीकरण” गर्नु हो। इच्छावादी साम्राज्यवादी सोच पुरानो हो। यसले केवल अन्तहीन, काउन्टर-उत्पादक कार्यहरूमा नेतृत्व गर्दछ।
अमेरिकाले चीन परिवर्तन गर्नु आवश्यक छैन। न त चीनलाई अमेरिका परिवर्तन गर्ने इच्छा छ। विश्वका दुई ठूला शक्तिको रूपमा, दुबै पक्षले विश्वव्यापी रूपमा साझा चुनौतिहरूको संयुक्त रूपमा समाधान गर्न आवश्यक छ । लेखक – शिबराज कार्की
